Учебная работа. Реферат: Ампер — заснавальнік сучаснай электрадынамікі

Учебная работа. Реферат: Ампер — заснавальнік сучаснай электрадынамікі

Міністэрства адукацыі РБ

Брэсцкі Дзяржаўны універсітэт імя А.С. Пушкіна

Рэферат
А. Ампер – заснавальнік сучаснай электрадынамікі

Падрыхтаваў

студэнт 2 курса

групы ФІ-21

Пашкевіч Анатоль

Брэст 2009

Змест:

Пачатак навуковай дзейнасці навукоўца

Уяўленні пра сувязь паміж электрычнасцю і магнетызмам да Ампера

Электрадынаміка Ампера

Іншыя працы Ампера

Спіс літаратуры

Пачатак навуковай дзейнасці навукоўца

Андрэ-Мары Ампер нарадзіўся 20 студзеня 1775 года ў Ліёне ў сям’і

Адукаванага камерсанта. Бацька яго неўзабаве перасяліўся з сям’ёй у маёнтак Палем’е, размешчанае ў наваколлях Ліёна, і асабіста кіраваў выхаваннем сына. Ужо к 14 гадам Ампер прачытаў усе 20 тамоў знакамітай “Энцыклапедыі” Дзідро і д’Аламбера. Выяўляючы з дзяцінства вялікую схільнасць да матэматычных навук, Ампер к 18 гадам у дасканаласці вывучыў асноўныя працы Эйлера, Бярнулі і Лагранжа. Да таго часу ён добра валодаў латынню, грэчаскайіітальянскаймовамі. Іншымі словамі, Амператрымаўглыбокуюіэнцыклапедычную адукацыю.

У 1793 годзе ў Ліёне ўспыхнуў контррэвалюцыйны мяцеж. Бацька Ампера–жырандыст, які выконваў абавязкі суддзі пры мяцежніках, пасля прыгнечаннямецяжу быў пакараны як саўдзельнік арыстакратаў. Маёмасць яго была канфіскавана. Тады юны Ампер пачаў сваю працоўную дзейнасць з прыватных урокаў.

У 1801 годзе ён заняў пасадувыкладчыкафізікііхіміі цэнтральнай школы ў горадзе Бурзе. тут ён напісаў першую навуковую працу, прысвечаную тэорыі верагоднасці “Досвед матэматычнай тэорыі гульні”. Гэта праца прыцягнулаўвагу д’Аламбера і Лапласа. І Ампер стаў выкладаць матэматыку іастраномію ў Ліёнскім ліцэі. У 1805 годзеАмпербыў прызначаны рэпетытарам паматэматыцы ў знакамітай Політэхнічнай школе ў Парыжы і з 1809 гаду заведаў кафедрай вышэйшай матэматыкі і механікі. У гэты перыяд Ампер публікуе шэраг матэматычных прац па тэорыі радо ў. У 1813 годзе яго абіраюць членам Інстытута (Парыжскай Акадэміі навук) на месца памёршага Лагранжа. Неўзабаве пасля абрання Ампер паклаў у Акадэмію сваёдаследаванне пра прыламленне святла. Да гэтага ж часу адносіцца ягознакаміты “Ліст да г.Бертолле”, у якім Ампер сфармуляваў адкрыты імнезалежна ад Авагадра хімічны закон

У 1816 годзе Ампер апублікаваў сваю класіфікацыю хімічных элементаў — першую ў гісторыі хіміі сур’ёзную спробу размясціць хімічныя элементы па іх падабенстве паміж сабой.

Адкрыццё Эрстэдам у 1820 годзе дзеяння электрычнага току на магнітную стрэлку прыцягвае ўвага Ампера да з’яў электрамагнетызму.

З 1820 па 1826 год Ампер апублікаваў шэраг тэарэтычных і эксперыментальных прац па электрадынаміцы і амаль штотыдзень выступаў здакладамі да Акадэміі навук. У 1822 годзе ён выпусціў “Зборнік назіранняў паэлектрамагнетызме”, у 1823 году – “Канспект тэорыі электрадынамічныхз’яў” і, нарэшце, у 1826 годзе – знакамітую “Тэорыю электрадынамічныхз’яў, выведзеных выключна з досведу”. Амператрымлівае сусветнуювядомасць як выдатны фізік.

Уяўленні пра сувязь паміж электрычнасцю і магнетызмам
да Ампера

Ампер ўпершыню прапанаваў тэрмін “электрадынаміка” і адмовіўся ад паняцця “электрамагнетызм”, якое тады ўжофігуравалаўтэрміналогіі фізікі. Ампер адкінуў паняцце “электрамагнетызм”, відаць таму, што лічыў, што з’явы, якія адбываюцца пры ўзаемадзеянні токаў, не можа растлумачыць гіпотэза таго часу пра магнітную вадкасць. Ён лічыў, што пакуль гаворка ідзе толькі пра ўзаемадзеянні паміж токам і магнітам, тэрмін “электрамагнітныя з’явы” быў цалкам дарэчы, бо апісваў адначасовую праяву электрычных і магнітных эфектаў, адкрытых Эрстэдам.

Але калі было ўстаноўленана ўзаемадзеянне паміж токамі, гонар адкрыцця якога належыць Амперу, тое стала ясна, што тут удзельнічаюць не магніты, а два ці некалькі электрычных токаў.

“Паколькі з’явы,- пісаў ён,- пра якія тут ідзе гаворка, могуць быць выкліканы толькі электрычнасцю, што рухаецца, я палічыў патрэбным абазначыць іх тэрмінам электрадынамічныя з’явы”.

Гісторыя электрычнасці і магнетызму багатая назіраннямі і фактамі, рознымі поглядамі і ўяўленнямі пра падабенства і адрозненне электрычнасці і магнетызму.

Упершыню ўласцівасці магнітнага жалязняку і бурштыну апісаў Фалес Мілецкі у шостым стагодзі да н.э., які сабраў значны матэрыял па гэтай тэме. Яго доследы былі чыста абстрактнымі, і нічым не пацверджанымі. Фалес даў малапераканальнае тлумачэнне ўласцівасцям магніта ці нацёртага бурштыну, прыпісваючы ім “адушаўлёнасць”. Праз стагоддзе пасля яго Эмпедокл тлумачыў прыцягненне жалеза магнітам “зцячэннямі”. Пазней падобнае ж тлумачэнне ў больш вызначанай форме было прадстаўлена ў кнізе Лукрэцыя “Пра прыроду рэчаў”. Выказванні пра магнітныя з’явы меліся і ў працах Платона, дзе ён апісваў іх у паэтычнай форме.

Уяўленні пра істоту магнітных дзеянняў былі ў навукоўцаў бліжэйшага да нас часу – Дэкарта, Гюйгенса і Эйлера, прычым гэтыя ўяўленні ў некаторых адносінах не занадта адрозніваліся ад уяўленняў старажытных філосафаў.

З часоў антычнасці да эпохі Рэнесансу магнітныя з’явы выкарыстоўваліся або як сродак забаўкі, або як карысная прылада для ўдасканалення навігацыі. Праўда, у Кітаі бусоль ужывалася для навігацыі яшчэ да нашай эры. У Еўропе яна стала вядомая толькі ў 13 стогодзі,хоць упершыню згадваецца ў працах сярэднявечных аўтараў.

Першым эксперыментатарам, які заняўся магнітамі, быў Пётр Перэгрын з Марыкура (13 стагоддзе). Ён дасведчаным шляхам усталяваў існаванне магнітных палюсоў, прыцягненне рознаіменных палюсоў і адштурхванне аднайменных.

Разразаючы магніт, ён выявіў немагчымасць ізаляваць адзін полюс ад іншага. Ён вывастрыў сфероід з магнітнага жалязняку і спрабаваў эксперыментальна паказаць аналогію ў магнітным стаўленні паміж гэтым сфероідам і зямлёй. Гэты досвед пасля яшчэ больш відавочна паказаўГільберт у 1600 годзе.

Затым у вобласці вывучэння магнітных з’яў наступіла амаль трохвяковае зацішша.

Старажытныя (напрыклад, Тэафраст) у 4 стагодзі да н.э. выявілі, што, акрамябурштыну, і некаторыя іншыя рэчывы (гагат, анікс) здольныя ў вынікутрэння набываць уласцівасці, пасля названыяэлектрычнымі. Аднак на працягу доўгага часу ніхто не супаставіў магнітныя і электрычныя дзеянні і не выказаў думкі пра іх агульнасць.

Адным з першых сярэднявечных навукоўцаў (а магчыма, і самым першым), хтовёў спадарожнае назіранне фактаў, якія могуць навесці на ўяўленні праўзаемадзеянні, падабенства ці адрозненне электрычных і магнітных з’яў,быў Кардан, які ўнёс у гэта пытанне некаторуюўпарадкаванасць. У сваёй працы“Пра дакладнасць” 1551 гадаён эксперыментальна паказвае безумоўнаеадрозненнепаміж электрычнымі імагнітнымі прыцягненнямі. Калі бурштын здольны прыцягваць усякія лёгкіяцелы, то магніт прыцягвае толькі жалеза. Наяўнасць перашкоды (напрыклад,экрана) паміж целамі спыняе дзеянне электрычнага прыцягнення лёгкіхпрадметаў, але не перашкаджае магнітнаму прыцягненню. Бурштын непрыцягваецца тымі кавалачкамі, якія ён сам прыцягвае, а жалеза здольнапрыцягваць сам магніт. Далей: магнітнае прыцягненне накіраванапераважна да палюсоў, лёгкія ж целы прыцягваюцца ўсёй паверхняйнацёртага бурштыну. Для стварэння электрычных прыцягненняў неабходны, памеркаванні Кардана, трэнне і цеплыня, у той час як прыродны магніт выяўляесілу прыцягнення без якой-небудзь яго папярэдняй падрыхтоўкі.

Найбольш яркі эксперыментальны метад менавіта ў вобласці магнітных і электрычных з’яў асвоіў Уільям Гільберт, які аднавіў прыёмы Пятра

Перэгрына,што развіў іх. Яго праца, якая выйшла ў 1600 годзепра магніты ўключала шэсць кніг і склала цэлую эпоху ў навуковай літаратуры. Янасталакрыніцай, якойкарыстаўся Галілей і Кеплер, калі тлумачылі эксцэнтрычнасць арбіт прыцягненнямі і адштурхваннямі паміж сонечнымі іпланетарнымі магнітамі. Гільберт выкладае меркаванні пра падабенствы іадрозненні магнітных і электрычных з’яў і прыходзіць да высновы, што электрычныя з’явы адрозніваюцца ад з’яў магнітных.

У 1629 году НикалаКабео апублікаваў працу пра магнітную філасофію, у якой упершыню указаў на існаванне электрычных адштурхванняў. Кабео, як іГільберт, выказваў думку пра “сферу дзеяння” магніта, якая абмяжоўваецца некаторай прасторай вакол цела. Так яшчэ невыразна з’яўляласяўяўленне пра магнітнае поле. Гэта думка з большай пэўнасцю была выказана Кеплерам, які прыйшоў да паняцця “лініідзеяння”, якія складаюць у сваёй сукупнасці “сферу дзеяння” вакол кожнага з палюсоў.

Тады з’явы электрычнасці і магнетызму тлумачыліся дзеяннем нябачнай найтонкай вадкасці – эфіру. У 1644 году Дэкарт апублікаваў сваю вядомую працу “Прынцыпы філасофіі”, дзе было нададзена месца пытанняммагнетызму і электрычнасці. Па Дэкарце, вакол кожнага магніта існуенайтонкае рэчыва, якое складаецца з нябачных віхраў.

Меркаванне Гільберта пра карэннае адрозненне паміж электрычнасцю і магнетызмамтрывала ўтрымлівалася ў навуцы больш чым паўтарастагоддзя.

Эпинус, які займаўся даследаваннем электрычнасці і магнетызму, прымусіў навукоўцаў звярнуцца да пытання пра падабенства гэтых дзвюх з’яў. Ён таксамапаклаў пачатак новаму этапу ў гісторыі тэарэтычных даследаванняў у дадзенайвобласці, – ён звярнуўся да разліковых метадаў даследавання.

На новым этапе развіцця тэорый электрычнасці і магнетызму, адкрытым працамі Эпинуса, асоба важнымі былі працы Кевендыша і Кулона. Кевендыш усваёй працы 1771 гада разгледзеў розныя законы электрычных дзеянняў з пункту гледжання зваротнай іх прапарцыйнасці адлегласці. Ён уводзіць паняцце пра ступень наэлектрызаванасці правадніка (гэта значыць ёмістасці) і пра ўраўнаванне гэтай ступені ў двух наэлектрызаваных цел, злучаных паміж сабой правадніком. Гэта першае колькаснае ўдакладненне пра роўнасць патэнцыялаў.

У 1785 году Кулон правёў свае знакамітыя даследаванні колькасных характарыстык узаемадзеяння паміж магнітнымі палюсамі, з аднаго боку, і паміж электрычнымі зарадамі – з іншага. Акрамя таго, ён увёў паняцце прамагнітны момант і прыпісаў гэтыя моманты матэрыяльным часціцам.

Вось прыкладна сукупнасць тых уяўленняў, якія маглі стварыцца ў Ампера да 1800 гада, калі ўпершыню быў атрыманы электрычны ток, і пачаліся даследаванні з’яў гальванізму.

Новая эпоха ў вобласці электрычнасці і магнетызму пачалася на мяжы 18 і 19 стагоддзяў, калі Аляксандра Вольта апублікаваў паведамленне пра спосабвырабляць бесперапынны электрычны ток. Услед за гэтым даволі хутка пагістарычных мерках былі адкрыты разнастайныя дзеянні гальванічнайэлектрычнасці, гэта значыць электрычнага пастаяннагатоку; у прыватнасціздольнасць току раскладаць ваду і хімічныя злучэнні, вырабляць цеплавыя дзеянні, награваючы праваднік і шматлікае іншае.

Гістарычнае адкрыццё, гэтак важнае для наступнага развіцця навукі пра электрычнасць і магнетызм якое атрымала назву электрамагнетызму, адбылося ў 1820 годзе. Яно прыналежала Эрстэду, якіупершыню заўважыў дзеянне правадніка з токам на магнітную стрэлку компаса.

Электрадынаміка Ампера

Да 1820 года Ампер звяртаўся да вывучэння электрычнасці толькі выпадкова.

Аднак з моманту, калі з’явіліся першыя звесткі пра адкрыццё Эрстэдам дзеянняў току на магніт, і да канца 1826 годаАмпер вывучаў з’явы электрамагнетызму настойліва і мэтанакіравана. Ампер сам заяўляў, што галоўны штуршок яго даследаванням у вобласці электрадынамікі дало адкрыццёЭрстэда. Да адкрыцця Амперам механічных узаемадзеянняў паміж праваднікамі,па якіх працякае электрычны ток, навукоўца прывялі лагічныя перадумовы: дваправаднікі, на якія дзейнічае магнітная стрэлка і кожны з якіх усваю чаргу па закону дзеяння і процідзеяння дзейнічае на яе, павіннынейкім чынам дзейнічаць і адзін на аднаго. Матэматычныя ж ведыдапамаглі яму выявіць, якім чынам узаемадзеянне токаў залежыць ад іхразмяшчэння і формы.

У пратаколе Акадэміі навук ад 18 верасня 1820 года, праз тыдзень пасля таго, як Амперу стала вядома пра досведы Эрстэда, былі запісаны наступныясловы Ампера: “Я звёў з’явы, якія назіраліся Эрстэдам, да двух агульных фактаў.

Я паказаў, што ток, які знаходзіцца ў слупе, дзейнічае на магнітную стрэлку, як і ток у злучальным дроце. Я апісаў досведы, пасродкам якіх канстатаваў прыцягненне ці адштурхванне ўсёй магнітнай стрэлкі злучальным провадам. Я апісаў прыборы, якія я намерваюся пабудаваць, і, сярод іншых, гальванічныя спіралі і завіткі. Я выказаў тую думку, што гэтыя апошнія павінны вырабляць ва ўсіх выпадках такі ж эфект, як магніты.

Праходзіць яшчэ тыдзень. На паседжанні 25 верасня 2001 годаАмпер ізноўвыступае з паведамленнем, у якімён развівае раней выкладзеныя меркаванні. Пратакольны запіс Акадэміі навук абвяшчае: ”Я надаў вялікае развіццё гэтай тэорыі і апавясціў пра новы факт прыцягнення і адштурхвання двух электрычных токаў без удзелу якога-небудзь магніта, а таксама пра факт,які я назіраў са спіралепадобнымі праваднікамі. Я паўтарыў гэтыя досведыпадчас гэтага паседжання.”

Затым выступы Ампера ў Акадэміі навук вынікалі адно за іншым. Гэта быўу жыцці Ампера час, калі ён увесь быў паглынуты досведамі і распрацоўкайтэорыі.

Працы Ампера, якія адносяцца да электрадынамікі, развіваліся лагічна і прайшлі праз некалькі этапаў, быўшы цесна паміж сабой звязанымі.

Пачатковыя яго даследаванні ў гэтай вобласці дакраналіся высвятленнядзеянняўэлектрычнага ланцуга, па якім праходзіць ток, на іншы ланцуг і ацэньваліз’яву толькі якасна. Ампер быў першым, хто выявіў дзеянне току наток, ён быў першым, хто паставіў досведы для высвятлення гэтага.

Раннія працы Ампера па электрадынаміцы дазваляюць меркаваць, што яго пачатковыя ўяўленні пра электрычнасць зводзілася да “макраскапічных” токаў: часціцы ў стрыжні сталёвага магніта дзейнічалі як пары, што складаюць вольтаў слуп, і, такім чынам, вакол стрыжня апыняўся саленоідападобны электрычны ток. Думка пра малекулярныя электрычныя токі ў яго паўстала пазней.

Зыходным матэрыялам для Ампера служылі досведы і назіранні.

Эксперыментуючы, ён карыстаўся разнастайнымі прыёмамі і апаратурай, пачынальна з простых камбінацый праваднікоў ці магнітаў і канчаючы пабудовайдаволі складаных прыбораў. Вынікі досведаў і назіранняў служылі для ягопадставай для тлумачэння характарыстак ці ўласцівасцяў з’яў, стварэння тэорыі і ўказання магчымых практычных высноў. Затым Ампер матэматычнаабгрунтоўваў выказаную ім тэорыю; гэта часам патрабавала адмысловыхматэматычных метадаў, чым Амперу і даводзілася адначасна займацца. Увыніку Ампер стварыў трывалую падставу для новага раздзелуфізікі, названагаім электрадынамікай.

Асноўныя ідэі электрадынамікі Ампера такія.

Па-першае, узаемадзеянніэлектрычных токаў. тут робіцца спробаразмежаваць дзве характарыстыкістанаў, назіраемых у электрычным ланцугу, і даць ім вызначэнне: гэта –электрычная напруга і электрычны ток. Ампер упершыню ўводзіць паняцце“электрычны ток”, і ўслед за гэтым паняцце “кірунак электрычнагатоку”. Для канстатавання наяўнасці току і для вызначэння яго кірунку і“энергіі” Ампер прапануе карыстацца прыборам, якому ён даў назвугальванометра. Такім чынам, Амперу прыналежыць ідэя стварэння такогавымяральнага прыбора, які мог бы служыць для вымярэння сілы току.

Ампер лічыў патрэбным унесці таксама ўдакладненне ў назвупалюсоў магніта. Ён назваў паўднёвым полюсам магнітнай стрэлкі той, які звернуты напоўнач, а паўночным той, які накіраваны на поўдзень.

Ампер выразна паказвае на адрозненне паміж узаемадзеяннем зарадаў і ўзаемадзеяннем токаў: узаемадзеянне токаў, спыняецца з разрывам ланцуга; у электрастатыцы прыцягненне выяўляецца пры ўзаемадзеянні рознаіменных электрычнасцей, адштурхванне– пры аднайменных; пры ўзаемадзеянні токаў карціна зваротная: токі аднаго кірунку прыцягваюцца, а розных знакаў – адштурхваюцца. Акрамя таго, ён выявіў, што прыцягненне і адштурхванне токаў у вакууме адбываецца гэтак жа, як упаветры.

Пяройдучы да даследавання ўзаемадзеянняў паміж токам і магнітам, а таксамапаміж двума магнітамі, Ампер прыходзіць да высновы пра тое, што магнітныя з’явывыклікаюцца вылучна электрычнасцю. Засноўваючыся на гэтай сваёй ідэі, ёнвыказвае думку пра тоеснасць прыроднага магніта і контуру з токам,названага ім саленоідам, гэта значыць замкнёны ток павінен лічыццэквівалентным элементарнаму магніту, які можна сабе прадставіць у выглядзе“магнітнага лістка” – бясконца тонкай пласціны магнітнага матэрыялу.

Ампер фармулюе наступную тэарэму: колькізаўгодна малы замкнёны токдзейнічае на любы магнітныполюс гэтак жа, як будзе дзейнічаць малы магніт, змешчаны на месцы току, які мае тую ж магнітную вось і той жа магнітны момант. Думка пра тоеснасць дзеяння магнітнага лістка і элементарнага кругавога току пацвердзілася матэматычна пасродкам тэарэмы Ампера пра пераўтварэнне падвойнага інтэграла па паверхні ў простыінтэграл па контуры.

Іншы параграф разгляданага мемуара прысвечаны арыентоўцы электрычных токаў пад дзеяннем зямнога шара. Ампер жадаў праверыць пасродкам электрычных токаў ужо добра вядомы эфект: як дзеянне зямнога поля ўплывае на скланенне і лад магнітнай стрэлкі. Досведы пацвердзілі, што Зямля ёсць вялікі магніт, які мае свае палюсы, здольны дзейнічаць на іншы магніт і на токі. Пацвердзілася меркаванне Ампера пракірунак зямных электрычных токаў, і ўсё апынулася ў поўнай згодзе з Амперавай тэорыяй магнетызму.

Ампер таксама стаў аўтарам метадаў вымярэння электрадынамічных дзеянняў і адпаведных прыбораў, якія не страцілі свайго значэння і ў наш час.

Велізарная праца Ампера над “Тэорыяй” працякала ў вельмі цяжкіх умовах. “Я прымушаны не спаць глыбокай ноччу…Быўшы нагружаны чытаннем двух курсаў лекцый, я тым не менш не жадаю цалкам закінуць мае працы аб вальтаічныхправадніках і магнітах. Я размяшчаю лічанымі хвілінамі”,- паведамляе ён у адным з лістоў. Лекцыі Ампера па вышэйшай матэматыцы карысталіся шырокай вядомасцю і прыцягвалі шматлікіх слухачоў.

Іншыя працы Ампера

З 1827 года Ампер амаль не займаецца пытаннямі электрадынамікі, вычарпаўшы, свае навуковыя задумы ў гэтым кірунку. Ёнвяртаецца да праблем матэматыкі, і ў наступныя дзевяць гадоў жыццяпублікуе “Выклад прынцыпаў варыяцыйнага вылічэння” і шэрагіншыхвыдатных матэматычных прац.

Але творчасць Ампера ніколі не абмяжоўвалася матэматыкай і фізікай.

Энцыклапедычная адукацыя і рознабаковыя інтарэсы раз-пораз падахвочвалі яго займацца самымі разнастайнымі галінамі навук. Так, напрыклад, ён шмат займаўся параўнальнай заалогіяй і прыйшоў да цвёрдага пераканання пра эвалюцыю жывёльных арганізмаў. На гэтай глебе Ампер вёў разлютаваныя спрэчкі зКюў’е і яго прыхільнікамі. Калі аднойчы яго супернікі спыталі, ці сапраўды ён лічыць, што “чалавек адбыўся ад слімака”, Ампер адказаў: ”Пасля стараннага даследавання я пераканаўся ў існаванні закона, які вонкава здаецца дзіўным, але які з часам будзе прызнаны. Я пераканаўся, што чалавек паўстаў па закону, агульнаму для ўсіх жывёл”.

Але разам з навуковымі праблемамі Ампер надаваў нямала ўвагі багаслоўю. У гэтым адбіўся ўплыў клерыкальнага хатняга асяроддзя. Ужо з маладых гадоў Ампер патрапіў у чэпкія лапы езуітаў, якія не адпускалі яго да канца жыцця. Адзін час ён спрабаваў пераадолець уплыў, аднак пазбавіцца ад гэтага асяроддзя ў яго не атрымалася.

Ампер не мог прайсці абыякава міма вострых сацыяльных пытанняў сваёйэпохі. У сваіх лістах 1805 года ён выяўляе рэзкае крытычнае стаўленнеда Банапарта.

У лістахАмпера разам з тым утрымоўваюцца самыя недарэчныя развагі пра догмыкаталіцкай царквы і да т.п. Гэта дваістасць і супярэчлівасць гледжанняўАмпера рэзка адбіваецца ва ўсіх яго працах, дзе закранаюцца грамадскіяі філасофскія пытанні.

Заслугоўвае ўвагі вялікая праца Ампера “Досвед філасофскіх навук ці аналітычны выклад натуральнай класіфікацыі ўсіх чалавечыхведаў”. Першы том гэтай працы выйшаў у 1834 годзе, другі том застаўся няскончаным і быў выдадзены пасля смерці Ампера, у 1843 годзе.

Падчас адной са сваіхпаездак па інспектаванні школ Ампер цяжка захварэў і памер 10 чэрвеня1836 гада ў Марсэлі.

У 1881 году першы міжнародны кангрэс электрыкаў прыняў пастанову пра найменне адзінкі сілы электрычнага току “ампер” у памяць Андрэ-Мары Ампера.

Спіс літаратуры
:

1. Белькинд Л.Д. Андре-Мари Ампер, 1775-1836. – М: Наука,1968. – 278 с.

2. Ампер А.М. Электродинамика. – Изд-во Акад. Наук СССР, 1954.

3. Голин Г.М., Филонович С.Р. Классики физической науки (С древнейших времйн до начала ХХ века). – М.: Высшая школа, 1989. – 576 с.